ဗုဒၶသာသနာ့ အလံေတာ္ ျဖစ္ေပၚလာပုံ

ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခု ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔ မိုးေသာက္ယံ၌သမၼသမၺဳဒၶ ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ဘုရားရွင္သည္ ရတနာဃရ စတုတၳသတၱာဟ၌ စံေနေတာ္မူျပီးေနာက္ အဘိဓမၼာ(၇)က်မ္း ျဖစ္သည့္ ဓမၼသဂၤဏီ၊ ၀ိဘင္း၊ ဓာတုကထာ၊ ပုဂၢလပညတ္၊ ကထာ၀တၳဳ၊ ယမိုက္က်မ္း (၆) မ်ိဳးအထိ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ျခင္း မရွိေသးပါ။ ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ႀကီး ဆင္ျခင္သံုးသပ္မွသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ ကြန္႔ျမဴးခဲ့သည္ဟု ဆိုခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္သည္ကား---၁။နီလေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၂။ပီတေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၃။ေလာဟိတ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၄။ၾသဒါတေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၅။မဥၨိ႒ေရာင္ျခည္ေတာ ္။ ၆။ပဘႆရ ေရာင္ျခည္ေတာ္ စသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္ဟု ေရွးေဟာင္းက်မ္းမ်ားအရ သိရွိခဲ့ရေပသည္။ ၁။နီလေရာင္ျခည္ေတာ္ နီလာေက်ာက္ကဲ့သို႔ ျပာညိဳေရာင္အဆင္းရွိျပီး ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ဆံေတာ္, မုတ္ဆိတ္ေတာ္,မ်က္၀န္းေတာ္တခို,စိမ္းညိဳေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ကြန္႔ျမဴးထြက္ေပၚလာသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၂။ပီတေရာင္ျခည္ေတာ္ ၀ါေရႊေသာအဆင္းရွိေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏သိဂႌေရႊေလွာင္, အေရေတာ္, အသားေတာ္တို႔မွ စ၍ ၀ါေရႊေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၃။ေလာဟိတ ေရာင္ျခည္ေတာ္ အနီေရာင္အဆင္းရွိျပီးျမတ္ဗုဒၶ၏အာေတာ္, လွ်ာေတာ္,ႏႈတ္ခမ္းေတာ္, ေျခဖ၀ါးေတာ္,လက္ဖ၀ါးေတာ္, ေျခသည္းေတာ္,လက္သည္းေတာ္တို႔မွစ၍ နီျမန္းေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၄။ၾသဒါတေရာင္ျခည္ေတာ္ အျဖဴေရာင္အဆင္းရွိျပီး ျမဗုဒၶ၏သြားေတာ္,စြယ္ေတာ္, အရိုးေတာ္, မ်က္ျဖဴေတာ္,ဥဏၰလံုေမႊရွင္ေတာ္ တို႔မွစ၍ ျဖဴေဖြးေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၅။မဥၨိ႒ေရာင္ျခည္ေတာ္ ပန္းေရာင္အဆင္းရွိသည့္ နီေမာင္းေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ျဖစ္ျပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဆံဖ်ားေတာ္တေလွ်ာက္မွ ေအာက္ေျခဖ၀ါးေတာ္တိုင္ေအာင္ ေရႊကိုယ္ေတာ္အစိတ္အစိတ္မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၆။ပဘႆရ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ျပိဳးျပိဳးျပက္ျပက္ အေရာင္စံုထြက္သည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ျဖစ္ျပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေရႊကိုယ္ေတာ္အလံုးမွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည္။ ျမတ္ဗုဒၶ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ႀကီး ဆင္ျခင္သံုးသပ္သည့္အခါမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္(၆)သြယ္သည္ အံ႔ၾသမကုန္၊ ရွိခိုးၾကည္ညိဳသဒၶါ ပြားမ်ား၍မကုန္ႏိုင္ေအာင္ ရွိလွေပသည္။ စာေရးသူသည္ ႀကီးက်ယ္ခန္႔ညာ း အံ႔ခ်ီးမကုန္ႏိုင္သည့္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္၏ ေျခာက္သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားကို အေျချပဳစံထားျပီး ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ ယေန႔သံုးစြဲေနၾကသည့္ သာသနာ့အလံေတာ္၏ အေျခခံ မူလအစျဖစ္ေပၚပံုကို အမွတ္မထင္ ဦးၾကည္စိုး ဒုလႅဘ-ရဟန္းျပဳဘက္မွ သူ၏မိတ္ေဆြ သား-မဂၤလာေဆာင္တြင္ ရရွိလာသည့္(ဆရာခ်စ္ေဆြ ဘေထြးေလး)ေရးသားသည့္ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ႏွင့္ ၾသကာသကန္ေတာ့ခန္း ဓမၼဒါနစာအုပ္ကေလးကို အမွတ္မထင္ ေတြ႔ရွိခဲ့ရျပီး ၾကည္ညိဳသဒၶါမဆံုး ေစတနာပီတိဖံုးကာ ေစတနာေစ့ေဆာ္သည့္စိတ္ေၾကာင့္ ေရးသားအပ္ပါေတာ့သည္။ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူးေန႔)ကို ခမ္းနားသိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပရန္ႏွင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္ပါးတြင္ပါ၀င္သည့္ အေရာင္တို႔ကို ျမတ္ဗုဒၶ၏ အလံေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ "ေအာ္လေကာ့" အမွဴးျပဳေသာ သီဟိုဠ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအား အၾကံေပးခဲ့ရာ သီဟိုဠ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အားလံုးကပင္ ႏွစ္သက္လက္ခံခဲၾကသည္။ ဗုဒၶအလံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းေရးေကာ္မတီ တရပ္ကိုလည္း ကိုလံဘိုျမိဳ႔၌ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းကာ ဗုဒၶအလံေတာ္ကို ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ေမလ(၂၈)ရက္ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူးေန႔)တြင္ အလံတင္၍ လႊင့္ထူ ခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ဧျပီလ(၁၇)ရက္ေန႔ထုတ္ သတင္းစာတြင္ Sarasavi Sandaresa အမ်ားသိေစရန္ ေၾကညာခဲ့ျပီးမွ ယင္းအလံလႊင့္ထူျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ဧျပီလ(၈)ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ထားေသာ အလံကို ယင္းႏွစ္ Vesakday မွာ လႊင့္ထူခဲ့သည္။၁၈၈၅-ခုႏွစ္တြင္ အနာဂါရိက ဓမၼပါလာ Olcott ႏွင့္ Anagrik Dhamapala တို႔က ဗုဒၶသာသနာ့အလံကို ဂ်ပန္ျပည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တို႔ကို တင္ပို႔ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိခဲ့ရသည္။ ၁၉၅၀-ျပည့္ႏွစ္ ေမလ (၂၅)ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ World Fillowship of Buddhistsကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာ ညီလာခံႀကီး၌သီဟိုဠ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ အဆိုျပဳခ်က္အရ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ကိုပင္ ကမၻာ့ဗုဒၶ ဘာသာ သာသနာ့အလံေတာ္အျဖစ္ တညီတညြတ္တည္း အတည္ျပဳလက္ခံခဲ့ၾကသည္။ မူလအေျခခံက်က် ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ကို ထုတ္လုပ္ရန္ အၾကံျပဳခဲ့သည့္ Henry Stell Olcott သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တဦး ျဖစ္ျပီး ဗိုလ္မွဴးႀကီးေဟာင္းတဦးလည္း ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အသက္ (၇၅)ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၀၇-ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁)ရက္ေန႔တြင္ အိႏၵိယျပည္ အာဒယာျမိဳ႔တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္သားရမိပါသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ စာေရးသူတို႔ ဉာဏ္မမီခဲ့သည့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာသနာ့အလံသည္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ဘုရား၏ခ်ီးက်ဴးမကုန္၊ အံ႔ၾသမကုန္၊ ထူးကဲမြန္ျမတ္လွသည့္ ေျခာက္သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားျဖင့္ ထံုမြမ္းထားခဲ့၍ၾကည္ညိဳသဒၶါ ပြားမ်ားခဲ့ရေပသည္။ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္သည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏သာသနာ တည့္တံ႔ျပန္႔ပြားရာ ေနရာတိုင္းတြင္ ၾကည္ညိဳသဒၶါ ျပည့္၀စြာျဖင့္ တလြင့္လြင့္ ပ်ံ႔လြင့္လ်က္ ရွိေနမည္ ျဖစ္သည္။ က်မ္းကိုး။ ။ ဆရာခ်စ္ေဆြ-ဘေထြးေလး၏ဗုဒၶသာသနာ့ အလံေတာ္ႏွင့္ ၾသကာသကန္ေတာ့ခန္း(ဓမၼဒါနစာအုပ္)မွ ျဖစ္ပါသည္။