android ဖုန္းမွ စါတ္ပုံေပၚေ၇တယ္ ေဆာ့ဝဲ

https://39e7ef846244864d70270ac3d495faed5c6fa0c4.googledrive.com/host/0By2hP36USfv8ZXR3UnFUdmpFems/Textgram%202.3.5.rar

အရွင္အာနႏၵာ တရားေတာ္

ခ်မ္းခ်မ္း ဗုဒၶပူဇနိယ

သီတဂူဆရာေတာ္ - ရွင္သီဝီလိ ဝတၳဳ တရားေတာ္

ဒီေလးေယာက္ ၂

သာသနာ႕အလံ တီထြင္သူ

သာသနာ့အလံ တီထြင္သူ အမွန္ ==================== (၁၈၈၅) ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ(၂၈)ရက္တြင္ (သီဟိုဠ္ကၽြန္း) သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶေန႔)ကို ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ က်င္းပရန္ အထူးအစီအစဥ္ရွိ ေနသည့္ ဗုဒၶေန႔ အထိမ္းအမွတ္ပြဲေတာ္ႀကီးႏွင့္ အျခား ဘာသာေရးပြဲေတာ္မ်ားတြင္ပါ သာသနာ႔အလံေတာ္ကို အမွတ္တရ အျဖစ္လႊင့္ထူရန္ စဥ္းစားခဲ့ၾကသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ၿဖစ္ေသာ ကိုလံဘို ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားတို႕သည္ မိရိုးဖလာ ကိုးကြယ္မႈအထိမ္း အမွတ္အျဖစ္ ဗုဒၶအလံေတာ္ တစ္ခုကို တီထြင္ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ႔ၾက၏။ ထိုအလံေတာ္ကို (၁၈၈၅) ခုႏွစ္တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ဗုဒၶအလံေတာ္ကို ကမာၻအရပ္ရပ္က အသိအမွတ္ ျပဳလာၾကသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ခန္႕မွ်သာ ရွိေပေသးသည္။ ကမာၻ႕ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္အျဖစ္ (၁၉၅၁) ခုႏွစ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါမွသာ ကမာၻတစ္၀န္းလံုးတြင္ရွိေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏိုင္ငံမ်ားမွ လက္ခံလာျခင္းျဖစ္သည္။ တီထြင္သူ အစစ္ (သာသနာ့အလံကို ကနဦး တီထြင္ေသာသူသည္ ဟင္နရီ စတီးလ္ အိုေကာ့ ( Henry Steele Olcott ) ဟု ထင္ေနၾကၿပီး အမွန္တကယ္မွာ စီ ပီ ဂုဏ၀ၯန ေခၚ ကာရုိလစ္ ပူဂ်သ ဂုဏ၀ၯန (Carollis Pujitha Gune Wardene) ျဖစ္သည္။) ဟင္နရီစတီးအိုေကာ့ ( H.S. Olcott ) ဟင္နရီစတီးအိုးေကာ့ သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား အၿငိမ္းစားဗိုလ္မွဴးၾကီး တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ေအာလ္ေကာ့ကို ၁၈၃၂ခုႏွစ္၊ ဩဂုတ္လ၂ရက္ေန႔တြင္ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္၊ Orange ျမိဳ.၌ ပရိုတင့္စတင့္ခရစ္ယန္ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသက္(၂၉) ႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ အတြင္းတပ္မေတာ္သို႕၀င္ေရာက္အမႈထမ္းခဲ့ၿပီးဗိုလ္မွဴးၾကီးအျဖစ္အျငိမ္းစား ယူခဲ့သည္။ အေတြးအေခၚသမိုင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ မွာထင္ရွားသူ ျဖစ္ၿပီး သီအိုဆိုဖီပညာမ်ားကို ေလ့လာလိုက္စား၍ တစ္စတစ္စ ဗုဒၶ၀ါဒမ်ားကို လိုက္စားရင္းမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့သူပင္။ ၁၈၆၁ခုႏွစ္ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ေငြ၀ယ္ကၽြန္စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္လိုေသာ တပ္မေတာ္မွ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ေအာလ္ေကာ့ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ေရာက္ရိွေနစဥ္အခ်ိန္က ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ခရစ္ယန္ဘာသာတို. စကားရည္လုပြဲႀကီး က်င္းပေနသည့္အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာဘက္မွ အရွင္ဂုဏာနႏၵဆရာေတာ္ႏွင့္ ခရစ္ယန္ဘက္မွ ဓမၼဆရာ မ်ား ၁၈၇၃ခုႏွစ္တြင္ ပနာဒူရျမိဳ.၌ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အကဲျဖတ္မွတ္တမ္းမ်ားအရ အရွင္ဂုဏနႏၵက အကိုးအကား ခိုင္လံုၿပီး အရည္အေသြးသာေၾကာင္း သိရသည္။ ဤပြဲ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ဗိုလ္မွႈးႀကီးေအာလ္ေကာ့သည္ သီရိလကၤာ၊ ေဂါေလ (Galle) ၌ တရား၀င္ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့သည္။ ၁၈၉၁ခုႏွစ္တြင္မႏၱေလးသို.လာေရာက္ၿပီး သံဃာေတာ္မ်ားကို လာေရာက္ဖူးေျမာ္ ေသးသည္။ စီပီဂုဏ၀ၯန(C.P. Gune Wardene) စီပီဂုဏ၀ၯန သည္ ၁၈၅၄-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၆)ရက္ေန႔တြင္ ဖြားျမင္သူျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္ကာလက သီဟိုဠ္တြင္ ခရစ္ယာန္သာသနာ လႊမ္းမိုးေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ ျပန္လည္ထြန္းကားေရး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ ဆံုး႐ႈံးေနေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ျပန္ရေရးအတြက္ “ဗုဒၶသာသနာ ကာကြယ္ေရး ေကာ္မတီ” ကို ၁၈၈၄-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ(၂၇)ရက္ေန႔ တြင္ ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုအသင္းတြင္ ဟင္နရီစတီး အိုးေကာ့ က စီပီဂုဏ၀ၯန ကို အက်ဳိးေတာ္ေဆာင္ အျဖစ္ ခန္႔အပ္သည္။ စီပီဂုဏ၀ၯန သည္ ဗုဒၶသာသနာ ျပန္လည္ထြန္းကားေရးအတြက္ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀)ခန္႔အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလသည္။ စီပီဂုဏ၀ၯန က “ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္မ်ား အတြက္ ၾကက္ေျခနီ အထိမ္းအမွတ္ ရွိသကဲ့သို႔ ကမာၻ႔ဗုဒၶ သာသနာ၀င္ အားလံုး အသံုးၿပဳႏိုင္ရန္ အလံေတာ္ကို ဗုဒၶႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္ပါး ပါေသာ အေရာင္တို႔ကို အသံုးျပဳရန္” အၾကံေပး တင္ျပခဲ႔သည္။ ၎ အၾကံေပး တင္ျပေသာ ဗုဒၶသာသနာ့ အလံကို ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္(ဗုဒၶေန႔)၌ တင္ရန္ ေကာ္မတီ၀င္ အားလံုးက လက္ခံခဲ႔ႀကသည္။ ၎အလံပံုစံကို သရသ၀ိ သႏၵေရသ ( Sarasavi Sandaresa ) စာေစာင္တြင္ အခ်ပ္ပိုထည့္၍ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ(၁၇)ရက္ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထုိစဥ္က အလံပံုစံ တီထြင္သူ၏ အမည္ကို မေဖာ္ျပခဲ့ေခ်။ သို႔ေသာ္ စီပီဂုဏ၀ၯန ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၁၉၂၈-ခုႏွစ္၊ ေမလ(၁)ရက္ေန႔ထုတ္ သုဒနမိန စာေစာင္ႏွင့္ ကိုလံဘို ဗုဒၶသာသနာ သီအိုဆိုဖီ အသင္း ရာျပည့္စာေစာင္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ့ အလံ တီထြင္ေရးဆြဲသူမွာ စီပီဂုဏ၀ၯန ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ဟင္နရီစတီးအိုးေကာ့ ကိုယ္တိုင္ကလည္း သူ၏မွတ္တမ္းေဟာင္း စာမ်က္ႏွာ( ၄၆၉ ) ၌ “ဗုဒၶသာသနာ့ အလံ တီထြင္ေရးဆြဲသူမွာ သူမဟုတ္ေၾကာင္း” ထုတ္ေဖာ္ ၀န္ခံထားခဲ႔သည္။ အလံလႊင္႔တင္ရာ (ဗုဒၶေန႔)တြင္ အိုးေကာ့မွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ေနခဲ႔ၿပီး ၁၈၈၆-ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ(၂၈)ရက္တြင္ သီဟိုဠ္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္မွ သာသနာ့ အလံကို ဦးစြာ ျမင္ဖူးျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အလံမွာ အနည္းငယ္ ရွည္လ်ားေနသျဖင့္ အမ်ဳိးသား အလံမ်ားကဲ့သို႔ အခ်ဳိးအစားက်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အၾကံေပးခဲ့သည္သာရွိ၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္ သာသနာ့အလံ သာသနာ့အလံေတာ္ကို သီဟိုဠ္ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ အရွင္သီရိ သုမဂၤလာေထရ္ သည္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗုဒၶသာသနာ ကြန္ဂရက္ အဖြဲ႕ႀကီး၏ ဥကၠဌ ေဒါက္တာဂ်ီပီမာလာ ေဆေထရ္ ၏ ဆႏၵအရ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ဗုဒၶသာသနာ ကြန္ဂရက္ အစည္းအေ၀းႀကီးကို ဖိတ္ေခၚ၍ အစည္းအေ၀းျပဳလုပ္ ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ (၁၉၅၆) ခုႏွစ္ ဆဌသဂၤါယနာ တင္သည့္ေန႕မွစ၍ အထက္ပါ ကမာၻ႕ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ ကို သာသနာ့အလံေတာ္ၾကီး အျဖစ္ ေအာင္ျမင္စြာ အတည္ျပဳလႊင့္ထူႏိုင္ခဲ့ေလသည္။ ၁၉၈၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ က်င္းပသည့္ သာသနာေတာ္ သန္႕႐ွင္းတည္တံ့ျပန္႕ပြားေရး ဂိုဏ္းေပါင္းစံု သံဃအစည္းအေ၀းမွလည္း ဗုဒၶသာသနာ့ အလံေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အညီအၫြတ္ဆံုးျဖတ္ၿပီး သံဃနာယက လက္စြဲက်မ္းတြင္ ျပ႒ာန္း ခဲ့သည္။ အလံေတာ္ အဓိပၸါယ္ သာသနာ့အလံေတာ္ႀကီးသည္ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ စိတ္ထားျဖဴစင္ျခင္းတို႕၏ အထိမ္းအမွတ္ အၿဖစ္ သရုပ္ေဖာ္ထားၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕သည္ ဘုရားရွင္အားအထူးၾကည္ညိဳၾကသျဖင့္ ဘုရားရွင္၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္ ကြန္႔ျမဴးကာ တရားေတာ္မ်ား ေဟာၾကားေနေတာ္မူခဲ႔သည္ကို ရည္ညြန္းႀကၿခင္းၿဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္ အေရာင္ကို အသံုးၿပဳရန္ ဆုံးၿဖတ္ခဲ႔ၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။ အရြယ္အစား/အေရာင္ • အႀကီး = အလ်ား - ၉ေပ x အနံ - ၅ေပ • အလတ္ = အလ်ား - ၄ေပ ၆လက္မ x အနံ - ၂ေပ ၆လက္မ • အလတ္ = အလ်ား - ၂ေပ ၃လက္မ x အနံ - ၁ေပ ၃လက္မ • အေသး = အလ်ား - ၉လက္မ x အနံ - ၅လက္မ ဟူ၍ ေလးမ်ဳိး သတ္မွတ္ထားသည္။ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္း ထားသည့္အတိုင္း အလံေတာ္တိုင္ဘက္မွ စတင္၍ သတ္မွတ္ရသည္ရွိေသာ္ 1. နီလ = အျပာရင့္ေရာင္ 2. ပီတ = အ၀ါရင့္ေရာင္ 3. ေလာဟိတ = အနီေရာင္ 4. ၾသဒါတ = အျဖဴေရာင္ 5. မဥၨီ႒ = ပန္းႏုေရာင္္ ထိုအေရာင္(၅)မ်ဳိးကို ေဒါင္လိုက္ထားရွိၿပီးလွ်င္- 6. ပဘႆရ = ၿပိဳးၿပိဳးျပက္ျပက္ တစ္ခဲနက္ ထြက္ေနေသာ အေရာင္ အျဖစ္ အလံေတာ္၏ အစြန္အဖ်ား(အထက္)အေပၚဘက္မွ ေန၍ အျပာ၊ အ၀ါ၊ အနီ၊ အျဖဴ၊ ပန္းႏုေရာင္ တို႔ကိုပင္ အစဥ္အတိုင္း ေအာက္ဖက္သို႔ ထားရွိခ်ဳပ္လုပ္ရမည္။ အသံုးျပဳပံု ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ႏိုင္ငံေတာ္သံဃ မဟာနာယက အဖြဲ႕သည္ အလံေတာ္ကို သံဃနာယက လက္စြဲ၊ အပိုဒ္(၅)၊ အခန္း(၂၉) ၌ သာသနာ့အလံေတာ္ အခန္း အပိုဒ္(၃၅၅)၌ အသံုးျပဳရမည့္ေန႕ရက္မ်ား သတ္မွတ္ထားသည္မွာ- (က)အခါႀကီး ရက္ႀကီးမ်ား 1. ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶေန႔) 2. နယုန္လျပည့္ (မဟာသမယေန႔) 3. ၀ါဆိုလျပည့္ (ဓမၼစၾကာေန႔) 4. ၀ါေခါင္လျပည့္ (ေမတၱာ အခါေတာ္ေန႔) 5. ေတာ္သလင္းလျပည့္ (ဂရုဓမၼ အခါေတာ္ေန႔) 6. သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ (အဘိဓမၼာ အခါေတာ္ေန႔) 7. တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ (သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ ) 8. တပို႔တြဲလျပည့္ (ၾသ၀ါဒ ပါတိေမာက္ အခါေတာ္ေန႔) (ခ)ပြဲေတာ္ႏွင့္ အခမ္းအနားမ်ား 1. ၀ါဆိုပြဲေတာ္ အခမ္းအနား 2. အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႔ 3. ကထိန္ပြဲေတာ္ 4. ရဟန္းခံရွင္ျပဳပြဲ 5. ဆြမ္းႀကီးေလာင္းလွဴပြဲ 6. စာျပန္ပြဲ ႏွင့္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ 7. နိကာယစာေမးပြဲ၊ တိပိဋကစာေမးပြဲႏွင့္ ပူေဇာ္ပြဲ 8. ခြင့္ျပဳခ်က္ရ႐ိွၿပီးသည့္ တရားပြဲမ်ား 9. ဘုရားထီးတင္ပြဲ 10. ဗုဒၶပူဇနိယပြဲေတာ္ 11. အသံမစဲ ပ႒ာန္းရြတ္ဖတ္ ပူေဇာ္ပြဲ 12. သံဃာ့အစည္းအေ၀း 13. သံဃ၀ိနိစၦယအဖြဲ႕ စစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္ရာဌာန 14. ဘာသာေရး၊ သာသနာေရးႏွင့္ စပ္ဆိုင္ေသာ သင္တန္းမ်ားတို႔ တြင္ အသုံးၿပဳနိုင္သည္။ (ဂ)လႊင့္ထူ အသံုးျပဳနည္း၊ အပိုဒ္(၃၅၈) အထိမ္းအမွတ္အလံအားလံုး၏ အလယ္တြင္ ျဖစ္ေစရမည္။ လက္ယာအစြန္းမွ အေရာင္ငါးမ်ိဳး ေရာယွက္ေရာင္တြင္ အျပာရင့္ေရာင္သည္ အေပၚတြင္လက်္ာဘက္႐ိွေနေစရမည္။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တြင္ စိုက္ထူပါက ကားႀကီးမ်ား၏ အမိုးအေ႐ွ႕ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ရမည္။ ကားငယ္မ်ားတြင္ လက္ယာဘက္ အေ႐ွ႕ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ရမည္။ သံဃာမ်ားကို ႀကိဳဆိုသည့္အခါ သံဃာပါလာသည့္အခါတြင္သာ တပ္ဆင္ရမည္ဟူ၍ ေဖာ္ျပ ထားသကဲ့သို႕၊ (ဃ)ေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္အခ်က္မ်ား၊ အပိုဒ္(၃၉၅) 1. ရဟန္းသံဃာပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ မည္သည့္ဘုရားဖူးယာဥ္တြင္မွ မသံုးစြဲရ။ 2. လမ္းေဘး၊ လမ္းခြ၊ ယာဥ္ဆိပ္၊ သေဘၤာဆိပ္မ်ားတြင္ မသံုးရ။ စူးရွေသာ စိတ္ကူးဥာဏ္ ရွိခဲ႔ေသာ စီ ပီ ဂုဏ၀ၯန( ေခၚ )ကာရုိလစ္ ပူဂ်သ ဂုဏ၀ၯန (Carollis Pujitha Gune Wardene) အား ဗုဒၶဘာသာ၀င္အားလုံးတို႔၏ ကိုယ္စား ေလးစားသမွဳ႕ ၿပဳအပ္ပါသည္။ အရွင္စေႏၵာဘာသ(ေရႊဘို)ေရးသားေသာ `သာသနာ့အလံေတာ္´ စာအုပ္နွင္႔ ဒီ၀က္ဆိုက္ (http://www.buddhistchannel.tv/index.php?id=43%2C4030%2C0%2C0%2C1%2C0) မွ မွီျငမ္းေရးသားပါသည္။ အရွင္သုနႏၵာလကၤာရ

ဗုဒၶသာသနာ့ အလံေတာ္ ျဖစ္ေပၚလာပုံ

ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားသည္ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခု ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔ မိုးေသာက္ယံ၌သမၼသမၺဳဒၶ ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ဘုရားရွင္သည္ ရတနာဃရ စတုတၳသတၱာဟ၌ စံေနေတာ္မူျပီးေနာက္ အဘိဓမၼာ(၇)က်မ္း ျဖစ္သည့္ ဓမၼသဂၤဏီ၊ ၀ိဘင္း၊ ဓာတုကထာ၊ ပုဂၢလပညတ္၊ ကထာ၀တၳဳ၊ ယမိုက္က်မ္း (၆) မ်ိဳးအထိ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ျခင္း မရွိေသးပါ။ ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ႀကီး ဆင္ျခင္သံုးသပ္မွသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ ကြန္႔ျမဴးခဲ့သည္ဟု ဆိုခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္သြယ္သည္ကား---၁။နီလေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၂။ပီတေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၃။ေလာဟိတ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၄။ၾသဒါတေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၅။မဥၨိ႒ေရာင္ျခည္ေတာ ္။ ၆။ပဘႆရ ေရာင္ျခည္ေတာ္ စသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္ဟု ေရွးေဟာင္းက်မ္းမ်ားအရ သိရွိခဲ့ရေပသည္။ ၁။နီလေရာင္ျခည္ေတာ္ နီလာေက်ာက္ကဲ့သို႔ ျပာညိဳေရာင္အဆင္းရွိျပီး ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ဆံေတာ္, မုတ္ဆိတ္ေတာ္,မ်က္၀န္းေတာ္တခို,စိမ္းညိဳေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ကြန္႔ျမဴးထြက္ေပၚလာသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၂။ပီတေရာင္ျခည္ေတာ္ ၀ါေရႊေသာအဆင္းရွိေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏သိဂႌေရႊေလွာင္, အေရေတာ္, အသားေတာ္တို႔မွ စ၍ ၀ါေရႊေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၃။ေလာဟိတ ေရာင္ျခည္ေတာ္ အနီေရာင္အဆင္းရွိျပီးျမတ္ဗုဒၶ၏အာေတာ္, လွ်ာေတာ္,ႏႈတ္ခမ္းေတာ္, ေျခဖ၀ါးေတာ္,လက္ဖ၀ါးေတာ္, ေျခသည္းေတာ္,လက္သည္းေတာ္တို႔မွစ၍ နီျမန္းေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၄။ၾသဒါတေရာင္ျခည္ေတာ္ အျဖဴေရာင္အဆင္းရွိျပီး ျမဗုဒၶ၏သြားေတာ္,စြယ္ေတာ္, အရိုးေတာ္, မ်က္ျဖဴေတာ္,ဥဏၰလံုေမႊရွင္ေတာ္ တို႔မွစ၍ ျဖဴေဖြးေသာအရပ္ဌာနတို႔မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၅။မဥၨိ႒ေရာင္ျခည္ေတာ္ ပန္းေရာင္အဆင္းရွိသည့္ နီေမာင္းေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္ျဖစ္ျပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဆံဖ်ားေတာ္တေလွ်ာက္မွ ေအာက္ေျခဖ၀ါးေတာ္တိုင္ေအာင္ ေရႊကိုယ္ေတာ္အစိတ္အစိတ္မွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္။ ၆။ပဘႆရ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ျပိဳးျပိဳးျပက္ျပက္ အေရာင္စံုထြက္သည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ျဖစ္ျပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေရႊကိုယ္ေတာ္အလံုးမွ ထြက္ေပၚကြန္႔ျမဴးသည္။ ျမတ္ဗုဒၶ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား၏ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ႀကီး ဆင္ျခင္သံုးသပ္သည့္အခါမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ ေရာင္ျခည္ေတာ္(၆)သြယ္သည္ အံ႔ၾသမကုန္၊ ရွိခိုးၾကည္ညိဳသဒၶါ ပြားမ်ား၍မကုန္ႏိုင္ေအာင္ ရွိလွေပသည္။ စာေရးသူသည္ ႀကီးက်ယ္ခန္႔ညာ း အံ႔ခ်ီးမကုန္ႏိုင္သည့္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္၏ ေျခာက္သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားကို အေျချပဳစံထားျပီး ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ ယေန႔သံုးစြဲေနၾကသည့္ သာသနာ့အလံေတာ္၏ အေျခခံ မူလအစျဖစ္ေပၚပံုကို အမွတ္မထင္ ဦးၾကည္စိုး ဒုလႅဘ-ရဟန္းျပဳဘက္မွ သူ၏မိတ္ေဆြ သား-မဂၤလာေဆာင္တြင္ ရရွိလာသည့္(ဆရာခ်စ္ေဆြ ဘေထြးေလး)ေရးသားသည့္ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ႏွင့္ ၾသကာသကန္ေတာ့ခန္း ဓမၼဒါနစာအုပ္ကေလးကို အမွတ္မထင္ ေတြ႔ရွိခဲ့ရျပီး ၾကည္ညိဳသဒၶါမဆံုး ေစတနာပီတိဖံုးကာ ေစတနာေစ့ေဆာ္သည့္စိတ္ေၾကာင့္ ေရးသားအပ္ပါေတာ့သည္။ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူးေန႔)ကို ခမ္းနားသိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပရန္ႏွင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္ပါးတြင္ပါ၀င္သည့္ အေရာင္တို႔ကို ျမတ္ဗုဒၶ၏ အလံေတာ္အျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ "ေအာ္လေကာ့" အမွဴးျပဳေသာ သီဟိုဠ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအား အၾကံေပးခဲ့ရာ သီဟိုဠ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အားလံုးကပင္ ႏွစ္သက္လက္ခံခဲၾကသည္။ ဗုဒၶအလံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းေရးေကာ္မတီ တရပ္ကိုလည္း ကိုလံဘိုျမိဳ႔၌ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းကာ ဗုဒၶအလံေတာ္ကို ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ေမလ(၂၈)ရက္ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူးေန႔)တြင္ အလံတင္၍ လႊင့္ထူ ခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ဧျပီလ(၁၇)ရက္ေန႔ထုတ္ သတင္းစာတြင္ Sarasavi Sandaresa အမ်ားသိေစရန္ ေၾကညာခဲ့ျပီးမွ ယင္းအလံလႊင့္ထူျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၁၈၈၅-ခုႏွစ္ ဧျပီလ(၈)ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ထားေသာ အလံကို ယင္းႏွစ္ Vesakday မွာ လႊင့္ထူခဲ့သည္။၁၈၈၅-ခုႏွစ္တြင္ အနာဂါရိက ဓမၼပါလာ Olcott ႏွင့္ Anagrik Dhamapala တို႔က ဗုဒၶသာသနာ့အလံကို ဂ်ပန္ျပည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တို႔ကို တင္ပို႔ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိခဲ့ရသည္။ ၁၉၅၀-ျပည့္ႏွစ္ ေမလ (၂၅)ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ World Fillowship of Buddhistsကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာ ညီလာခံႀကီး၌သီဟိုဠ္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ အဆိုျပဳခ်က္အရ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ကိုပင္ ကမၻာ့ဗုဒၶ ဘာသာ သာသနာ့အလံေတာ္အျဖစ္ တညီတညြတ္တည္း အတည္ျပဳလက္ခံခဲ့ၾကသည္။ မူလအေျခခံက်က် ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္ကို ထုတ္လုပ္ရန္ အၾကံျပဳခဲ့သည့္ Henry Stell Olcott သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တဦး ျဖစ္ျပီး ဗိုလ္မွဴးႀကီးေဟာင္းတဦးလည္း ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အသက္ (၇၅)ႏွစ္အရြယ္ ၁၉၀၇-ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁)ရက္ေန႔တြင္ အိႏၵိယျပည္ အာဒယာျမိဳ႔တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္သားရမိပါသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ စာေရးသူတို႔ ဉာဏ္မမီခဲ့သည့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာသနာ့အလံသည္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ဘုရား၏ခ်ီးက်ဴးမကုန္၊ အံ႔ၾသမကုန္၊ ထူးကဲမြန္ျမတ္လွသည့္ ေျခာက္သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ားျဖင့္ ထံုမြမ္းထားခဲ့၍ၾကည္ညိဳသဒၶါ ပြားမ်ားခဲ့ရေပသည္။ ဗုဒၶသာသနာ့အလံေတာ္သည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏သာသနာ တည့္တံ႔ျပန္႔ပြားရာ ေနရာတိုင္းတြင္ ၾကည္ညိဳသဒၶါ ျပည့္၀စြာျဖင့္ တလြင့္လြင့္ ပ်ံ႔လြင့္လ်က္ ရွိေနမည္ ျဖစ္သည္။ က်မ္းကိုး။ ။ ဆရာခ်စ္ေဆြ-ဘေထြးေလး၏ဗုဒၶသာသနာ့ အလံေတာ္ႏွင့္ ၾသကာသကန္ေတာ့ခန္း(ဓမၼဒါနစာအုပ္)မွ ျဖစ္ပါသည္။